450 đại biểu đã có mặt tại Diễn đàn Kinh tế – Xã hội 2023 hôm qua (19/9) để cùng tìm giải pháp “Tăng cường năng lực nội sinh, kiến tạo động lực cho tăng trưởng và phát triển bền vững”.

Chủ tịch quốc hội Vương Đình Huệ, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Nguyễn Xuân Thắng, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cùng tham dự.

“Điểm sáng trong bức tranh xám màu”

Được tổ chức thường niên, Diễn đàn Kinh tế – Xã hội là phương thức quan trọng để quy tụ và phát huy rộng rãi trí tuệ, tâm huyết, trách nhiệm của các vị đại biểu Quốc hội, nhân dân, cử tri, các chuyên gia, nhà khoa học, đội ngũ doanh nghiệp, doanh nhân trong và ngoài nước đóng góp vào các vấn đề quan trọng quốc gia, các quyết sách của Quốc hội.

Khai mạc Diễn đàn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá, nhiệm kỳ 2021 – 2025 đã đi qua nửa chặng đường trong bối cảnh thế giới đang diễn biến phức tạp, khó lường. Nhiều nước trên thế giới ghi nhận mức tăng trưởng âm, tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2021 cũng ở mức thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây.

Trong bối cảnh đó, Chủ tịch Quốc hội cho biết, qua các Diễn đàn Kinh tế – Xã hội, nhiều đề xuất, gợi mở chính sách đã được nêu ra, chọn lọc, nghiên cứu đưa vào xây dựng và hoàn thiện chính sách. Theo ông, nền kinh tế duy trì được đà tăng trưởng và là một điểm sáng “trong bức tranh xám màu” của kinh tế toàn cầu.

Dù vậy, lãnh đạo Quốc hội cũng nhận thấy, nền kinh tế đang còn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Tăng trưởng kinh tế 6 tháng đầu năm 2023 chỉ đạt 3,72%, gần thấp nhất trong 12 năm trở lại đây, tạo áp lực rất lớn về tăng trưởng GDP cho 2 quý còn lại của năm.

Đáng chú ý, nhiều động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế trong 8 tháng đầu năm 2023 đang có dấu hiệu chậm lại, thậm chí suy giảm và đang chịu áp lực lớn từ bên ngoài. “Đất nước đang đứng trước rất nhiều khó khan, thử thách, trong đó nhiều diễn biến mới xuất hiện, gay gắt, nặng nề hơn so với dự báo” – ông Huệ cảnh báo.

Nhiều điểm yếu “mang tính cơ cấu”

Cho rằng thành công lớn nhất của năm 2023 là giữ vững kinh tế vĩ mô và các cân đối lớn của nền kinh tế, song chuyên gia kinh tế Nguyễn Đình Cung chỉ ra, nền kinh tế có nhiều điểm yếu, đặc biệt là điểm yếu “mang tính cơ cấu”.

Nhận xét thể chế kinh tế không còn phù hợp để huy động và sử dụng nguồn lực có hiệu quả tạo sự bứt phá tăng trưởng, ông Cung nói, việc Quốc hội liên tục phải ban hành thể chế đặc biệt cho các địa phương và địa phương mong muốn điều này càng ngày càng nhiều chính là điểm yếu nhất của nền kinh tế.

Chia sẻ góc nhiền, ông Nguyễn Xuân Thành, Giảng viên Trường chính sách công và quản lý Fulbright Việt Nam cho rằng, nền kinh tế Việt Nam hiện đang đứng trước những thách thức rất lớn trong ngắn hạn và trung hạn về mặt tốc độ tăng trưởng.

Theo ông, cả ba động lực tăng trưởng hiện nay của nền kinh tế Việt Nam là tiêu dùng nội địa, đầu tư và xuất khẩu đều không theo hướng chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn. Nếu tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng với ba động lực này mà không có chính sách truyền thông mang tính khuyến khích để thay đổi hành vi trong tiêu dùng, đầu tư và sản xuất kinh doanh thì chắc chắn các mục tiêu về chuyển đổi xanh sẽ không đạt được.

Còn theo TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm trọng tài Quốc tế Việt Nam, trong 30 năm qua, việc phát triển doanh nghiệp và nâng cao năng suất lao động đã đưa nước ta thoát khỏi đói nghèo và trở thành nước có thu nhập trung bình. Hiện tại, theo ông Lộc, hai yếu tố này chính là động lực tăng trưởng chính cho sự phát triển của đất nước.

Bên cạnh việc nâng cao năng lực nội sinh, ông Vũ Tiến Lộc cho rằng khuyến nghị thời gian tới cần có chính sách thúc đẩy liên kết các doanh nghiệp FDI với Việt Nam, bảo đảm cắm rễ sâu trong nền kinh tế, cộng sinh cùng có lợi với các doanh nghiệp Việt Nam.

Liên quan đến chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng, TS. Vũ Tiến Lộc nói, đây là các dự án có tiềm năng lớn. Việc đầu tư vào lĩnh vực này mở đường cho các dòng đầu tư mới vào Việt Nam, sẽ là mũi tên trúng được nhiều đích, kích hoạt  làn sóng đầu tư, tăng trưởng mới vào Việt Nam theo hướng đảm bảo chất lượng hơn.

Còn theo TS. Cấn Văn Lực, cần nâng cao vị thế và vai trò của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu bằng cách tập trung vào nâng cao giá trị gia tăng của hàng xuất khẩu và đẩy mạnh thương mại dịch vụ.

Nhìn nhận cơ hội và thách thức đan xen, ông Cấn Văn Lực cho rằng, muốn lấy lại đà phát triển nhanh và bền vững đòi hỏi Quốc hội và Chính phủ thực hiện nhiều chính sách, giải pháp vừa đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, nâng cao khả năng chống chịu, củng cố các động lực tăng trưởng truyền thống vừa tạo không gian đủ rông để khai thác hiệu quả các mô hình, động lực tăng trưởng mới, cho cả trước mắt và lâu dài.

Đọc bài viết gốc tại Báo Công an Thành phố Hồ Chí Minh.